50 نمایشنامه برتر جهان
نویسنده : شهین غمگسار
۵۰ تا از بهترین نمایشنامه‌های دنیا. این تیتر به تنهایی سبب سردرگمی عده‌ای و ناراحتی برخی دیگر می‌شود. چگونه می‌توان تنها ۵۰ نمایشنامه را انتخاب کرد؟ آن هم از میان کارهای بی شماری که طی چند قرن نوشته شدند؟ در نهایت، این مسئله به آنچه که “بهترین” را تشکیل می‌دهد مربوط می‌شود و به طور حتم به طول عمر محبوبیت اثر هم بستگی دارد. البته این موضوع کلاً به هر دو عامل مربوط می‌شود، بنابراین هر دو این عوامل بخشی از فرآیند تصمیم‌گیری هستند تا بتوان فهرستی از این موارد را گردآوری کرد. برخی کمدی‌های شکسپیر هستند و برخی از بزرگ‌ترین نمایشنامه‌های خانوادگی آمریکا.
آیا می‌توان تنها به این دلیل که عنوان نمایشنامه‌ای به طور مداوم تکرار می‌شود، آن را در ردیف “بهترین” ها قرار داد؟ ” خب، نه واقعاً. اگر نمایشنامه‌ای برنده‌ی جایزه‌ی تونی – جایزه‌ی آنتوانت پِری برای درخشش در هنر نمایش، با نام جایزه‌ی تونی به بازشناسی دستاوردهای تئاتر زنده آمریکایی می‌پردازد – بشود، قرار است آن نمایشنامه به صورت خودکار در این فهرست قرار گیرد؟ مسلماً نه. عوامل دیگری از قبیل اهمیت تاریخی و نفوذ آن در انتخاب این آثار نقشی کلیدی داشتند. متوجه خواهید شد که در اینجا، تئاترهای موزیکال برادوی وجود ندارند. آن‌ها را می‌گذاریم برای وقتی دیگر. اجازه دهید شما را با ۵۰ تا از نمایشنامه‌های برتر دنیا آشنا کنیم.
۱. هملت - ویلیام شکسپیر
این تراژدی از چه قرار است؟ شعری عالی، روان‌شناسی غنی برای شخصیت‌های مرد و زن، کمدی سنگین برای فرم دادن خلق و خوی ها و بسته به تفسیر کارگردان، رمز و راز خوبی در زیر داستان ”بودن یا نبودن” وجود دارد. شکسپیر مسئله‌ی استاندارد ژانر را برای آن دوره انتخاب کرد و از آن برای ایجاد بنایی تاریخی در ادبیات غرب، دراماتیک و یا غیر دراماتیک استفاده کرد. این نمایش می‌تواند تا ابد مورد بحث و بررسی قرار گیرد. این اثر از سوی مترجمان بسیاری به زبان فارسی برگردانده شده است.
۲. سفری طولانی از روز به شب - یوجین اونیل
این کتاب شرح حال نویسی در مورد نوجوانی و جوانی یوجین اونیل از ابتدا تا پایان است. شما می‌توانید خامی را به محض شروع آن احساس کنید – به عنوان یک مرد – همراه با دو پسر بالغ – تلاش می‌کند تا مطمئن شود که همسرش پس از گذشت کمی از دوره‌ی بازپروری اعتیاد به مورفین خود، هنوز آرامش خود را دارد. همه چیز از آنجا شروع و به سرازیری کشیده می‌شود و همسرش دوباره شروع به استفاده از آن می‌کند و هر سه نفر به نحوی با مشکل اعتیاد درگیر می‌شوند. این درام از جایی از خامی مطلق نوشته شده است. ” سفری طولانی از روز به شب” در مقام بهترین درام خانوادگی آمریکا قرار دارد. این اثر از سوی بیتا دارابی و محمود کیانوش به فارسی ترجمه شده است.
۳. چه کسی از ویرجینیا وولف می‌ترسد؟ - ادوارد آلبی
زبان تئاتر – نه به مفهوم فن نمایشی و اجرایی آن، بلکه در مفهوم گفتمان واقعی – به معنای تازه‌ای در تئاتر در سال ۱۹۶۲ بدل شد. دو زوج مست در دانشکده‌ی هنرهای آزاد انگلستان در نیوانگلند از ساعات اولیه‌ی شب تا نزدیکی‌های صبح با یکدیگر به گفت‌وگو می‌نشینند. سلاح‌های آن‌ها عبارت است از کلمات و این که آن‌ها چه کلماتی هستند. بیان در تقلید و بداهه گویی شعرگونه نسبت به همه چیز به عنوان اسرار، اعمال خشونت و حتی محبت واقعی آشکار می‌شوند.
۴. مرگ فروشنده - آرتور میلر
در واقع “باید توجه شود”. نه فقط به ویلی لومن و واقعیت‌های غم‌انگیز زندگی او به عنوان یک فروشنده دوره‌گرد معمولی و توهماتی که به سختی او را سرپا نگه می‌دارد، بلکه برای تراژدی مدرن و فوق‌العاده میلر در مورد فردی بسیار معمولی. هر دو به طور طبیعی قائل به طبیعت و رؤیا پرداز به نظر می‌رسند – مانند، یکی که به خاطر شکم پروری به مخاطب فشار می‌آورد و دوباره به ما اجازه می‌دهد تا شاهد سقوط نهایی او باشیم در حالی که به ما اجازه داده است به درون ذهن او برویم تا درد عمیق او را احساس کنیم. علی اصغر بهرام بیگی این نمایشنامه را با نام مرگ پیشه‌ور به فارسی درآورده است. عطاءالله نوریان این نمایشنامه را با نام مرگ فروشنده ترجمه کرده است.
۵. ادیپ شهریار - سوفوکل
این نمونه‌ی منحصربه‌فرد در نوشته‌های دراماتیک و شعرگونه ارسطو مورد استفاده قرار می‌گرفت و همچنان از این تراژدی یونانی به عنوان ستون اصلی نمایشنامه نویسی یاد می‌شود. قبل از اقدام به اجرا یا برداشتن یک کپی از نمایشنامه، همه می‌دانیم که پادشاه ادیپ پدرش را کشت و با مادرش ازدواج کرد. و با این حال سوفوکل از حقایق زندگی پادشاه و غرور او می‌گوید که او و خانواده‌اش را به سمت سقوطی غم‌انگیز می‌برد که حقیقتاً و کاملاً قانع‌کننده نیستند. این نمایشنامه نوعی آزمایش زمان است و زمان را صرفاً به این خاطر نشان می‌دهد که گمان می‌کند داستان‌سرایی صحنه خوبی است. مترجم این اثر در زبان فارسی شاهرخ مسکوب است.
۶. فرشتگان در آمریکا - تونی کوشنر
در کتاب دو بخشی این نمایشنامه، رویکردهای هزاره و پرستوریکا، کوشنر از طریق داستان‌هایی از نبرد بشر با ایدز به روی همجنس هراسی و درک خودش که او نیز این بیماری را دارد و از میراث روسانبرگز تا نزاع زوج مورمون ها بر سر اعتیاد به مواد مخدر، عاشقان تئاتر را به سفری طولانی و طوفانی می‌برد. گریز شامل رویاهای تب دار و سفر به بهشت است. همه چیز دقیقاً همان چیزی است که کوشنر در پاورقی کتاب ارائه می‌دهد: “رؤیاپردازی‌های یک همجنس گرا در تم‌های ملی”، و جسارت داستان سرایی و تخیل لجام گسیخته به این معنی است که این یک نمایشنامه کاملاً هیجانی است.
۷. باغ وحش شیشه‌ای - تنسی ویلیامز
ویلیامز، همانند بسیاری از افراد دیگر که در این فهرست قرار گرفته‌اند، نمایشنامه‌نویسی است که آثارش می‌تواند از طریق چندین ورودی بررسی شوند. انتخاب باغ وحش شیشه‌ای یا اتوبوسی به نام هوس و گربه روی شیروانی داغ به این شکل شروع می‌شوند: باغ وحش شیشه‌ای کاریست که او در آن موفق بود و نام تجاری منحصربه‌فرد خود را به عنوان شعری نمایشی به جهان معرفی کرد و در حالی که برخی از نمایشنامه‌های او از نظر بسط و یا پرداختن به مسائل مهم‌تر از خود داستان هم فراتر می‌روند اما این یکی تکه‌ی کوچکی از داستان را بر می‌دارد و آن را به چیزی جادویی تبدیل می‌کند. این نمایشنامه را حمید سمندریان، امیر محمد جوادی و مرجان بخت مینو به فارسی ترجمه کرده‌اند.
۸. با خشم به یاد آر - جان جیمز آزبرن
آیا نوشتن نمایشنامه‌ای که برای نسلی از نویسندگان الهام‌بخش باشد، عالی نیست؟ این نمایش در سال ۱۹۵۶ به نمایش دوران میانی (اغلب چنین است) خارج از چهارچوب نمایش نامه نویسی می‌پردازد و به جای آن که تصویری از زندگی را در میان گروهی از مردمان ناراضی بریتانیایی مابین بیست تا سی سال به نمایش بگذارد، درام انگلیسی را از سالن‌های نمایش و اجرا بیرون کشید و آن را وارد آپارتمانی کوچک و درهم و برهم در داخل شهر کرد. زنده باد “مرد عصبانی”.
۹. مویزی در آفتاب - لورن هنزبری
با این نمایش که در مورد خانواده‌ای آفریقایی – آمریکایی است که تلاش می‌کنند با نقل مکان به محله‌ای جدید اوضاع زندگی بهتر شود، لورن هنزبری مانعی را از میان برداشت؛ او اولین زن سیاه پوست بود که نمایشنامه‌ای را در خیابان برادوی اجرا کرد. این تنها عاملی نیست که نمایشنامه‌ی مویزی در آفتاب را در این فهرست قرار می‌دهد. همانطور که در یک دوره ۱۰ ساله شاهد آن بودیم، مویزی در آفتاب با مخاطبان خود با همه نژادها و نسل‌ها سخن می‌گوید، چرا که عناصر نمایش و موضوعات مربوط به طرح داستان بر تقسیم‌های قومی و تاریخی بنا شده است. این کتاب با ترجمه‌ی بهزاد قادری و حسین زمانی مقدم به زبان فارسی در دسترس است.
۱۰. ویتسک - گئورگ بوشنر
اگرچه این نمایشنامه به طور ناتمام در مورد ابتلا سربازی به جنون در اوایل قرن نوزدهم نوشته شده است، اما بیشتر شبیه به نمایشی آزمایشی برای ۱۰۰ سال بعد است. قسمتی از دلیل این امر این واقعیت است که ویتسک واقعاً ناتمام و در نتیجه ناقص نوشته شده است. بوشنر و نویسندگانی چون خود شخصیت‌های عینی را با استفاده از عنوان فقط برای شناسایی آن‌ها و با لحنی تحکم‌آمیز مجموعه‌ای از استانداردها را برای دراماتیزه کردن شخصیت‌های اصلی داستان به وجود آوردند. ناصر حسینی مهر این نمایشنامه را به فارسی ترجمه کرده است.
۱۱. در انتظار گودو - ساموئل بکت
عصر جدیدی در نمایشنامه‌نویسی با نخستین دوره این نمایشنامه در سال ۱۹۴۸ میلادی آغاز شد. بکت در این نمایشنامه از استانداردهای نمایشنامه‌نویسی دوری می‌کند و درباره دو ولگرد بیکار می‌نویسد؛ در دشتی بی آب و علف منتظر کسی به نام گودو هستند. در بخش نخست نمایش مشخص نیست که آنان به دنبال چه هستند و در بخش دوم هم آن‌ها دوباره این احساس بی‌حاصلی را با تغییراتی ادامه می‌دهند. آیا آن‌ها منتظر نوعی خدای خیالی و پوچ هستند؟ آیا بکت فقط واقعیت‌های دنیوی زندگی روزمره را در نمایش نشان می‌دهد؟ شاید هر دو مورد صادق باشد؟ صرف نظر از این، گودو دنیایی انتزاعی را به وجود آورد و زندگی کرد و هنوز هم آن را به زیبایی ادامه می‌دهد. علی‌اکبر علیزاد این اثر را به فارسی برگردانده است.
۱۲. آوازه‌خوان طاس - اوژن یونسکو
زندگی طبقه‌ی مرفه و ازخودراضی را – و با بسط و گسترش قلمرو بسیاری از خوانندگان تئاتری – که از طریق منشوری سورئال در سبک کلاسیک فرانسوی که به طور سنتی در شیروانی خانه‌های قدیمی شکل می‌گرفت، بیرون کشید و کمدی نمایشی را در ظاهر جدیدی بیان کرد. زبان، روایت، و شخصیت لوده وار همه در این نمایش در مورد دو زوج و دو شب است. از وقتی این نمایش در سال ۱۹۵۰ نوشته شد، هیچ‌کس تا به حال چیزی شبیه آن ننوشته است. آوازه‌خوان طاس با ترجمه‌ی داریوش مهرجویی در دسترس است.
۱۳. هدا گابلر - هنریک ایبسن
در ازدواجی وحشتناک، یک زن چه می‌تواند انجام دهد؟ ایبسن، نمایشنامه‌نویس نروژی تعدادی از پاسخ‌ها را در مقام حرفه‌ی خود به ما می‌دهد. با هدا گابلر، تنها راه فرار تبدیل به خودکشی می‌شود. این نمایش نشان دهنده عزم هنریک ایبسن برای وادار کردن توجه مخاطبان خود به مسائل فمینیستی در قرن نوزدهم با ارائه‌ی چنین نتیجه شومی است. این نمایشنامه در ۱۵ دی ۱۳۸۹ در مجموعه تئاتر شهر با ترجمه و کارگردانی وحید رهبانی به نمایش درآمده بود.
۱۴. بازگشت به خانه - هارولد پینتر
یک نفر دوستش را برای ملاقات با خانواده به خانه می‌آورد. این فرضی ساده است که پینتر آن را به مشکلی قابل بحث تبدیل می‌کند و به طور همزمان گفتگوها و دیالوگ‌ها به شکلی واقعگرایانه و مبهم، معمولی و تهدید کننده در هم تلفیق شده‌اند. بخش عمده‌ای از این روش در نمایشنامه‌ی سکوت هارولد پینتر هم دیده می‌شود، که به سادگی روشی را که اغلب ما در مکالمه و پاسخ با یکدیگر انجام می‌دهیم و آن را در افکار و کردار و زندگی ما بازتاب می‌دهد. این اثر از سوی نشر آدورا در سال ۱۳۸۶ منتشر شد.
۱۵. زندگی ماشینی - سوفی تردوِل
در این نمایشنامه که به سال ۱۹۲۸ نوشته شد اکسپرسیونیسم و فمینیسم با یکدیگر برخورد کردند و به این موضوع پی بردند که چگونه زنان در قرن گذشته فقط به عنوان شیئی قابل عرضه شناخته می‌شدند. برای قهرمان این نمایشنامه گاهی زندگی دلخراش می‌شود، زندگی از شغل دفتری به ازدواجی روی صندلی برقی تبدیل شده است. این نمایشنامه هم بر روی صحنه و هم در کلاس‌های درس بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
۱۶. حصارها - آگوست ویلسون
از لحاظ نظری، هر یک از ۱۰ نمایشنامه‌ی ویلسون که وقایع مربوط به تجربه تبار آفریقایی – آمریکایی را در پیتسبورگ در طی قرن گذشته به تصویر کشیده است به راحتی می‌توان در این لیست قرار داد، اما این یکی جدا از بقیه است به خاطر قلب سرشار و شخصیت مرکزی داستان که تقریباً به غم‌انگیزترین ابعاد زندگی می‌رسد. تعجبی ندارد که این نمایش، که در دهه ۱۹۵۰ نوشته شده است و درباره بازیکن میانی و اسبق لیگ بیسبال سیاه‌پوستان است که تلاش می‌کرد خانواده‌اش را تأمین و با تلخی‌های زندگی‌اش مبارزه کند، بازیگرانی چون جیمز ارل جونز و دنزیل واشنگتن را به خود جذب کرده است. این اثر از سوی نشر نیلا با ترجمه‌ی فارِس باقری منتشر شده است.
۱۷. دایی وانیا - آنتوان چخوف
حتماً با خود می‌پرسید چرا دایی وانیا یا چرا باغ آلبالو نه یا سه خواهران آنتوان چخوف چرا انتخاب نشد؟ در نهایت، به یک حوزه‌ی مشترک در کارهای چخوف می‌رسیم. همه شخصیت‌های چخوف چه در کمدی و چه در تراژدی که به طور دقیق مشاهده شدند از زندگی عادی وام گرفته شدند. چیزی که این یکی را از دیگران متمایز می‌کند آرامش نسبی داستان است؛ چرا که به بحران‌های کوچک در زندگی روزمره همه ماها نگاه می‌کند و برای ساخت درامی خانوادگی این بحران‌های خانوادگی را به معیار بدل می‌سازد. دایی وانیا یک بار از سوی هوشنگ پیرنظر و یک بار دیگر از سوی ناهید کاشی‌چی به فارسی برگردانده شده است.
۱۸. تارتوف - مولیر
این کمدی به طور همزمان آشوبگرانه و دلخراش است و ریاکاری را آشکار می‌کند که اغلب در زیر شور و اشتیاق مذهبی قرار می‌گیرد و پیروان متعصب از آن برای حمایت از خود و یا اعتقاداتشان استفاده می‌کنند. این نمایشنامه ممکن است در اصل به عنوان کیفرخواستی از اعضای دربار لویی چهاردم نوشته شده باشد، اما این هجونامه توانایی صحبت با هر سن و نسلی را دارد. مهشید نونهالی این اثر را به فارسی برگردانده است.
۱۹. آقای باتلر چی دیده بود - جو اورتون
با این نمایش، اورتن رابطه‌ی جنسی در بریتانیا را به سخره گرفته است (البته تا حدی کمتری از رویه‌های بریتانیایی این کار را انجام داد) تا بخش‌های تاریک باقی مانده در کشور بریتانیا را نشان دهد، به قله‌های عجیب و غریب و خنده‌داری می‌رسد. اورتن همه چیزهای مسخره را در سیاست جنسیتی دولتی تا اوضاع کلینیک‌های سلامت روانی در این نمایشنامه‌ی فانتزی که در اواخر دهه ۱۹۶۰ نوشته شده است دوباره احیا می‌کند.
۲۰. زنان غیر معمول و دیگران - وندی واسرستاین
واسرستاین برنده جایزه پولیتزر برای کتاب تاریخ هایدی است، اما قبل از این که به زندگی از نگاه یک آمریکایی فرا فمنیستی نگاه کند، او نمایشنامه‌ای خنده داری را در مورد آنچه در مورد موج دوم فمنیست‌ها می‌گذرد، نوشت. همانطور که این نمایشنامه از سال ۱۹۷۸ تا ۱۹۷۲ را بازگو می‌کند و به عقب باز می‌گردد و آنچه ظهور می‌کند پرتره‌ای از زنان در طول یک دوره زمانی است که در آن احتمالات به نظر نامحدود و به طور عجیبی محدود به نظر می‌رسند.
۲۱. این جوانی ماست - کنت لونرگان
نمایشنامه‌ی لونرگان در مورد گروهی سه نفره از جوانان است که در پی نزاع بر سر معامله‌ی کوکائین زندگی تازه‌ای را آغاز می‌کنند و تا اندازه‌ای از جهت‌گیری‌های نمایشنامه‌ی انگلیسی “مرد جوان خشمگین” در سال‌های اولیه دوران ریگان برخوردار است. واقعیت این است که این نمایشنامه برای ۱۰ سال بعد از دوره‌ای که در آن به نگارش درآمده، نوشته شده است و تصاویری را ارائه می‌دهد که جلوتر از زمان خود است و داستانی خنده دار و غمگین را برای نسل دهه ۶۰ و ۷۰ بازگو می‌کند.
۲۲. روزنکرانتز و گیلدنسترن مرده‌اند - تام استاپارد
چه اتفاقی افتاد وقتی هملت در خط مقدم وقایع السینور نبود؟ این سوالی نیست که بسیاری فکرش را می‌کردند اما آن را رها کنید تا مغزتان بارور شود و بتوانید به سؤال به راحتی پاسخ دهید. توانایی نویسنده برای منعکس کردن وقایع مادی و موضوعات اگزیستانسیالیستی فقط باعث می‌شود که بیشتر و بیشتر تحت تأثیر قرار بگیرید. این کار شروع کارهای دیگری بود که بارها و بارها در طول سال‌ها از سوی گروه‌های مختلف اجرا شدند، نمایشنامه‌هایی چون آرکادیا، ساحل آران شهر و مسئله پیچیده. این اثر از سوی مصطفی اسلامیه به فارسی برگردانده شده است.
۲۳. قلب یخی - لری کریمر
انرژی و خشم جامعه در این نمایشنامه همچنان جاری است، – و خود نمایشنامه‌نویس – این نمایش در نخستین روزهای بحران ایدز نوشته شد و با شور و شدت حتی ۳۰ سال پس از اجرای آن، همچنان در لیست بهترین نمایشنامه‌ها قرار دارد. موفقیت کریمر در این نمایشنامه، تصویری دوگانه از رویدادهای اوایل دهه ۱۹۸۰ است که حتی می‌توان از آن به عنوان درامی مستقل برای سنین مختلف یاد کرد. این نمایش انتقادی از صحنه سیاسی در تاریخ کشور است که آن را به شکلی شرم‌آور بیان می‌کند.
۲۴. سگ بالایی، سگ پایینی - سوزان لوری پارکز
منتقدان و مخاطبان به طور یکسان درباره استعداد پارکز برای به چالش کشیدن ایده‌های ما در مورد نژاد، تاریخ، و روابط با بازی‌های شاعرانه و اغلب مبهم هم عقیده‌اند و این قبل از این بود که او این نمایشنامه را در سال ۲۰۰۱ منتشر کند. استعدادهای منحصربه‌فرد او در هم آمیخته شدند و با این نمایش که در مورد دو برادر (به نام‌های بوث و لینکلن) که دارای موجودیتی غیرقابل برگشت و به طور غم‌انگیزی درهم تنیده شده‌اند، مخاطبان بیشتری پیدا کرد. این نمایشنامه درامی است که هم به عنوان یک نمایش خانوادگی از آن یاد می‌شود و هم نوعی بررسی عمیق در مورد میراث برده‌داری است. این نمایشنامه‌ی جایزه پولیتزر را از آن خود کرده است.
۲۵. کاندیدا - جورج برنارد شاو
در مورد شاو چه باید کرد؟ بسیاری از نمایشنامه‌های او علاوه بر کمدی و نوعی تفسیر اجتماعی هم محسوب می‌شوند. با نگاهی به مجموعه کتاب‌های او، به نظر می‌رسید که این یکی از مجموعه‌های “نمایش‌های دلپذیر” باشد و ممکن است بسیار مهم تلقی شود. این نمایشنامه‌ای ساده است، در مورد شاعری جوان که فکر می‌کند نیاز دارد زنی را از شوهر روحانی‌اش نجات دهد، و در این میان بحث‌های سیاسی و اجتماعی را به میان می‌کشد و در نهایت در بررسی زیرکانه از عشق و ازدواج در انگلستان در دوره‌ی ویکتوریا می‌گوید – درواقع مناسب هر دوره‌ای است. محمدرضا بیدکی برگردان این اثر را انجام داده است.
۲۶. دلاور سرزمین‌های غرب - جان میلینگتون سینگ
مفهوم ارسطویی از قهرمانی تراژیک می‌گوید که او باید نجیب باشد، این نمایش در مورد مردی است که به عنوان قهرمان به خاطر کشتن پدرش در دفاع از خود، تنها برای به زیر کشیدن کسانی که او را تشویق به این کار می‌کردند او را از پنجره به بیرون پرت می‌کنند در صورتی که پس از آن مشخص می‌شود پیرمرد فقط زخمی شده است. این نمایش سبب جرقه‌های آشوب در سال ۱۹۰۷ شد و در حالی که دیگر توانایی الهام بخشیدن به آن سطح از اشتیاق را نداشت، دلاور سرزمین‌های غرب، سنگ محکی برای بسیاری از درام‌های ایرلندی شد که در حال حاضر می‌توان امثال آن را در آثار کنور مک فرسون و مارتین مک دونا مشاهده کرد. دلاور سرزمین‌های غرب را افسانه قادری ترجمه کرده است.
۲۷. اهمیت جدی بودن - اسکار وایلد
این کمدی ناب، توانایی شگرف خود را حفظ کرده است تا تماشاگران را بیش از ۱۰۰ سال غلغلک دهد. این اثر الهام بخش نویسندگان زیادی بوده است، نویسندگانی که به مرور زمان آن را تغییر داده‌اند. توانایی بی نظیر وایلد در بیان گفت‌وگوهای ظریف و بذله‌گویی‌ها تنها یکی از دلایلی است که این نمایشنامه را به اثری ناب تبدیل کرده است. در این نمایشنامه او به مسخره کردن کلاسیسم و تعصب میهن‌پرستی نیز اشاره کرده است. همانند نوشیدن لیوان آب، اهمیت جدی بودن همیشه درمانی با طراوت و خوش است. این اثر از سوی محمد سعیدی و هم چنین گیتی صفرزاده به فارسی ترجمه شده است.
۲۸. بیدار شو و بخوان! - کلیفورد اودتس
این نمایشنامه درباره حدود سه نسل از خانواده یهودیان برونکس است که تنش‌ها در هر یک از آن‌ها به دنبال رویای آمریکایی‌شان بالا می‌رود. آیا کسی می‌تواند به آن دست یابد در حالی که به حقیقت میراث دیگری است؟ این سوالی است که مهاجران در هر دهه باید به آن فکر می‌کردند، و همانطور که در سال ۲۰۱۵ شاهد احیای این نمایشنامه از سوی NAATCO بودیم، نشان داده شد که این نمایش از نژاد و مذهب فراتر می‌رود.
۲۹. مدرسه‌ای برای آبروریزی - ریچارد برینزلی شریدان
در لندن، این به سیخ کشیدن شایعات در قرن ۱۸، سبب جدایی آداب و رسوم از هم می‌شود؛ زیرا آن‌ها یکدیگر را با شایعات آزار می‌دهند. بهتر است در عصری زندگی کنیم که در آن جامعه خود را از کثافت و کنایه تغذیه می‌کند و برای بهتر یا بدتر شدن هرگز نباید از آن فاصله بگیریم. از این رو، این قطعه‌ای است که طی قرون تازه و لذت بخش باقی مانده است. ناهید قادری برگردان فارسی این اثر را انجام داده است.
۳۰. اتفاق می‌افتد - دیوید هِر
هِر جمله‌ای را از دونالد رامسفلد وام گرفت و از استعداد شکسپیر اقتباس کرد و درباره‌ی رویدادهایی که منجر به جنگ عراق شد نمایشنامه‌ای نوشت. در بخش‌هایی از این نمایش به کلمه کلمه‌ی کنفرانس‌های خبری و رونوشت‌ها پرداخته شده است. بخش‌های دیگر نسخه‌های خیالی جلساتی هستند که بین مقامات انتخاب شده و دیگر مقامات دولتی صورت گرفته است. نتیجه یکی از موثرترین درام‌های سیاسی بود که در خاطره اخیر پدیدار شده است. حسن کامشاد مترجم این اثر است.
۳۱. زندگی با پدر - هاوارد لیندسی و راسل کروز
از میان تمام نمایشنامه‌هایی که در این فهرست دیده می‌شوند، این ممکن است نیرومندترین و احتمالاً قدیمی‌ترین نمایش کمدی باشد. با این حال، این کمدی ترسناک در مورد ترس‌های زنی است که شوهرش هرگز غسل تعمید نیافته است و جایگاهی منحصر بفرد در سال‌های تئاتر دارد. تا زمانی که نمایشنامه ویولن زن روی بام خلق نشده بود، زندگی با پدر، طولانی‌ترین نمایش در تاریخ برادوی بود و تا سال ۱۹۸۷ در بین ۵ نمایش طولانی قرار داشت. تا زمانی که یک گروه تئاتری دیگری مایل به احیای آن باشند بهتر است نگاهی به نسخه فیلم جذاب آن در سال ۱۹۴۷ بیاندازید.
۳۲. شب دوازدهم - ویلیام شکسپیر
سخن‌سرای آون تنها نویسنده‌ای است که دو سهمیه را در این فهرست دریافت می‌کند. در شب دوازدهم شکسپیر، همه بهترین عناصر عاشقانه‌های او گنجانده شده است: هویت‌های اشتباهی، کمدی اندک در میان نوکران و برخی از زیباترین اشعار او. همپوشانی کاراکترها در نمایش، برای مخاطبان مدرن، حس طنز خوبی را فراهم می‌کند، و این جنبه همراه با تاریکی خاصی در پایان نمایش باعث می‌شود که نمایشنامه بدون تردید به نمایشنامه‌ای معاصر بدل شود. این اثر از سوی افضل وثوقی و همچنین حمید الیاسی به فارسی ترجمه شده است.
۳۳. ابر شماره ۹ - کاریل چرچیل
زندگی نخبگان بریتانیایی در دوران ویکتوریا در هند در میان گروهی از اهالی لندن امروزی شباهت‌های زیادی را به عنوان نقطه عطفی در نسل خود در این نمایشنامه به وجود می‌آورد. چرچیل هم حس طنز و مهربانی را نسبت به شخصیت‌ها و دنیای آن‌ها به به ارمغان می‌آورد، و در این فرآیند نمایشنامه‌ای خلق می‌کند که می‌تواند به صورت همزمان از احساس و تفکر را در علاقه‌مندان به نمایشنامه و تئاتر تحریک کند. این نمایش که در ابتدا در سال ۱۹۷۹ دیده شد، معیاری جدید را برای گفتگوهای تئاتری در مورد سیاسیت های نژادی و جنسیتی ایجاد کرد.
۳۴. وُلپن - بن جانسون
مردی ثروتمند که می‌خواهد با فریب دوستان خود ثروت خود را افزایش دهد و شرایط را طوری نشان می‌دهد که گویی در آستانه‌ی مرگ است. به طرز شگفت‌انگیزی همه به او کمک می‌کنند و انتظار دارند وقتی که او بمیرد پولش را دریافت خواهند کرد. این نمایشنامه کمدی به سادگی به این دلیل تا به امروز محبوب باقی مانده است که ما هنوز در عصری زندگی می‌کنیم که در آن حرص و طمع از مد نیافتاده است. نمایش ولپن به کارگردانی مهدی کوشکی در مجموعه تئاتر شهر چندین بار اجرا شد.
۳۵. شهر ما - تورنتن وایلدر
بسیار ساده. خیلی سنتی. به نوجوانان سراسر کشور آموزش داده می‌شود. با این حال این نمایشنامه در سال ۱۹۳۸ عاملی برای تغییر شد. وایلدر مجموعه کتاب‌های زیادی دارد و در این فرآیند نمایشنامه‌ای متعالی در مورد وجود انسانی، از گهواره تا یک گور به وجود آورد. این کاری است که الهام‌بخش نویسندگان بسیاری در نسل‌ها متعدد شده و دوست داران تئاتر را در سراسر جهان برانگیخته است. زهرا طولابی این اثر را به فارسی برگردانده است.
۳۶. ویران‌شده - لین ناتیج
این نمایشنامه با الهام از نمایشنامه‌ی ننه دلاور و فرزندانش نوشته شده است. این نمایشنامه با ایده زنی که حقوق خود را از جنگ به دست می‌آورد، گسترش می‌یابد و آن را در قرن بیستم و به طور خاص به جمهوری جنگ زده کنگو مربوط می‌کند. نمایشنامه‌ی ویران‌شده برنده‌ی جایزه‌ی ادبی پولیتزر شد و با صمیمیت و واقعیت، گرفتاری‌های ناامیدانه زنان در طول جنگ را بازگو می‌کند، و به جای محکوم کردن اقدامات شخصیت‌های مرکزی، این نمایش به شکلی جسورانه به تماشاچیان اجازه می‌دهد تا ببینند که در زمان‌های نومیدی و انتخاب‌های غیر قابل تحمل و غیر قابل تصور باید چه کنند.
۳۷. پیچاب - نوئل کوارد
بله، وقتی که نام سر نوئل کوارد فرا می‌رسد همه در مورد نمایش‌های زندگی خصوصی و روح خوش فکر می‌کنند، اما نمایشنامه‌ی پیچاب بود که شهرت را برای او به ارمغان آورده است. به نوعی این نمایشنامه‌ی عظمت جوانان انگلیسی را در طول دوران شکوفایی جاز و فرهنگ دوره ادواردیان است که باعث افزایش رشد اجتماعی و رفتاری آن‌ها شده بود. اعتیاد به مواد مخدر و دزی سنگین از عشقی آرمانی منبع درام و نمایشنامه سر نوئل کوارد بود.
۳۸. اشتباهات یک شب - الیور گلدسمیت
این کمدی قرن ۱۸، به خاطر محبوبیت ماندگار خود، در این لیست قرار گرفته است (که بسیاری از نمایشنامه‌ها از روی آن اقتباس کردند و بارها به اجرا درآمد) و به این دلیل که این نمایش، ترکیبی هوشمندانه از مجموعه‌ای از ژانرهای کمدی نمایشی است که شامل داستان عاشقانه، هجو و طنز است. این‌ها جنبه‌های گوناگونی هستند که به اثر اجازه می‌دهد تا در طول قرن‌ها دوام بیاورد و هر یک با صدای واضح به نسل‌های بعد از خود صحبت می‌کند.
۳۹. ننه دلاور و فرزندان او - برتولت برشت
این حماسه در مورد زنی است که جنگ او را از جنگ سربازانی که در هر دو طرف جنگ سی‌ساله مبارزه می‌کنند، به طور قابل ملاحظه‌ای منعطف کرده است. این نمایشنامه در سال ۱۹۳۹، نوشته شد. در کنار داستان اصلی، برشت در مورد سود جویان جنگی و هزینه انسانی جنگ صحبت می‌کند. این اثر با ترجمه‌ی مصطفی رحیمی در دسترس است.
۴۰. جان - آنی بیکر
این زوج پس از گذراندن تعطیلات با خانواده زن به یک تخت خواب و صبحانه کوچک پناه می‌برند. تنش‌ها بین آن‌ها بالا می‌گیرد، در حالی که گمان می‌رود جایی که هستند در آن بتوان اعصاب فرسوده را آرام کرد، اما به نظر می‌رسد چیزی جز تنش در این میان نیست. در این نمایشنامه، بیکر به طور همزمان سادگی و آنچه عجیب و غریب است را به نمایش می‌گذارد، او در نمایشنامه‌ی جان به دنبال لحظات بی‌نهایت کوچک است که با هم ترکیب می‌شوند تا تمام زندگی و روابط ما را متأثر کنند و به پیش ببرد.
۴۱. پارک کلایبورن - بروس نوریس
در سال ۲۰۱۰، نمایش کمدی و درام‌نویس، حضار را به درون خانه شیکاگو می‌برد که کانون رویاها و آرزوهای خانوادگی در نمایشنامه‌ی مویزی در آفتاب اثر لورن هنزبری بود، هر دوی این نمایشنامه‌ها در آن روزها پتانسیل این را داشتند که حتی برای پنج دهه پس از خود نیز همچنان به عنوان یکی از بهترین نمایشنامه‌ها شناخته شوند. او در این فرآیند بینش‌های زیرکانه‌ای را در مورد موضوعات ظریف جامعه ایجاد می‌کند که جامعه را به هم متصل می‌کنند و نیروهای قوی‌تر تعصب و علاقه شخصی می‌تواند وحشیانه آن‌ها را بر هم بزند. نمایشنامه‌ی پارک کلایبورن، برنده جایزه پولیتزر شد که به طور قابل توجهی در درام تاریخی با چاشنی طنز و بینشی خیره کننده گسترانده می‌شود.
۴۲. ارباب هارولد… و پسرها - هارولد آثول لانیگان فوگارد
ارباب هارولد… و پسرها تا به امروز اجراهای زیادی در سراسر جهان داشته است و توانسته قدرت جذب مخاطبان را به خوبی به نمایش بگذارد. نمایشنامه‌ی فوگارد در مورد نوجوانی سفید پوست و دو مرد آفریقایی است که برای پدر و مادرش کار می‌کنند. در این اثر، نویسنده به صورت سیستماتیک تعصبات روانشناختی و دولتی را محکوم می‌کند و تقسیمات حاصل از آپارتاید را در میان نسل‌ها به تصویر می‌کشد.
۴۳. فِفو و دوستانش - ماریا ایرن فورنس
تأثیر فورنس بر نمایشنامه‌نویسی را نمی‌توان دست‌کم گرفت، نه تنها یک نسل بلکه دو نسل از نمایشنامه نویسان لاتین و ادبیات لاتین را دستخوش تغییر قرار داده است. ماریا ایرن فورنس، در چهاردهمین نمایشنامه خود، فِفو و دوستانش به طور همزمان طبیعت گرایی و بیان در نمایش را با هم تلفیق کرده است و گردهمایی زنان در مکان‌های مختلف طی یک روز را به تصویر می‌کشد. با نگارش نمایشنامه فِفو و دوستانش، ماریا ایرن فورنس نشان داد که تئاتر تعاملی و محیطی قبل از این‌ها در تئاتر شروع شده بود.
۴۴. زنان - کلر لوس
زندگی‌ها و عشق‌های اجتماعی طبقه بالا در این نمایشنامه سال ۱۹۳۶، زیر میکروسکوپ قرار می‌گیرند. تمایل لوس برای به تصویر کشیدن هرزگی‌های زنانه و وابستگی شخصیت‌ها به مردان در زندگی‌شان باعث شده که برخی از آن‌ها در تضاد با جنبش فمینیستی باشند. در نهایت، با این حال، این قطعه که دارای قالبی زنانه است و نشان دهنده نقاط قوت فردی و جمعی زنان است و کاملاً در موضع طرفداری از زنان قرار دارد.
۴۵. انسان‌ها - استفان کرَم
در این نمایشنامه‌ی درام، جشن شکرگزاری به ظاهر بی‌خطر در بخش خاورمیانه به همراه نبض عصبی کشور به عنوان ترس از امنیت مالی، پیری و حباب در روابط بدل می‌شود. در اجرای این نمایش از تفکراتی چون اندیشه چخوف یا تورنتن وایلدر استفاده شده است و همین امر سبب شد تا این نمایشنامه به سرعت از یک نمایشنامه کلیشه‌ای به نمایش اصلی برادوی تبدیل شود و در آنجا به عنوان انعکاسی وهم آور از یک ملت عمل کند.
۴۶. پروانه‌ام - دیوید هنری هوانگ
گاهی اوقات حقیقت در واقع عجیب‌تر از داستان است، همانطور که در این داستان واقعی رخ می‌دهد. زندگی دیپلماتی فرانسوی که سال‌ها رابطه‌ی عجیب خود را با خواننده مرد اپرا در شهر پکن حفظ کرده و در تمام این مدت نسبت به جنسیت این خواننده بی‌توجه بود. هوانگ سختی‌هایی که در نمایشنامه وجود دارد را به زیبایی با مهارت‌های نویسندگی خود آسان کرده است و قطعه‌ای را خلق کرد که به شکل هیجان‌انگیزی باورهای نژادی و جنسیتی را مورد بررسی قرار می‌دهد. پروانه‌ام در سال ۱۹۸۸، در میان دیگر افتخارات خود، به عنوان نامزد دریافت جایزه‌ی پولیتزر نیز انتخاب شد.
۴۷. چشمان کوچک - میگوئل پینرو
میگوئل پینرو نویسنده‌ی نمایشنامه چشمان کوچک، یکی از موسسان کافه‌ی شاعران پورتوریکویی مقیم نیویورک است که چشم مخاطبان خود را رو به واقعیت‌های حیرت‌انگیز زندگی از پشت میله‌های زندان باز می‌کند. چشمان کوچک نخستین نمایشنامه‌ای است که در آن یک نویسنده اهل آمریکای لاتین به عنوان نویسنده بهترین نمایشنامه برای جایزه تونی نامزد شد. این نمایشنامه بسیاری از آثار درام را تحت تأثیر خود قرار داد و با افتخار در فستیوال جوزف پاپ و فستیوال شکسپیر نیویورک در ردیف بهترین نمایشنامه‌ها قرار گرفت.
۴۸. آدمیزاد
با این که این نمایش اخلاق قرون وسطایی به ندرت به صحنه می‌رود، اما موقعیت مهم آن در تاریخ تئاتر را نمی‌توان دست‌کم گرفت. در زمانی که نمایشنامه‌هایی از انجیل اجرا می‌شدند، نمایشنامه آدمیزاد روایتی تخیلی را به کار برد تا تقریباً به همان دروس (یا اخلاقیات) عمل کند. انگار این نمایشنامه را مار لو یا شکسپیر نوشته است، اما نه، نویسنده‌ی نامعلوم این اثر راه را برای این شاعران نمایشنامه‌نویس و بسیاری دیگر هموار ساخته است.
۴۹. هلندی - امیری باراکا
این نمایشنامه در سال ۱۹۶۴، در مورد زنی سفید پوست در برخورد با مردی آفریقایی – آمریکایی در متروی شهر نیویورک است، و روابط نژادی را نه تنها در منهتن، بلکه در سراسر کشور بررسی و تحلیل می‌کند. هر دو شخصیت به شکلی طبیعت گرایانه و تمثیلی خلق شده‌اند. در جریان نمایشنامه، شخصیت‌ها با فوریت به تپیدن ادامه می‌دهند، آخرین اجرای این نمایشنامه در سال ۲۰۰۷، در سالن چری لین روی صحنه رفت.
۵۰. ایرانیان - آیسخولوس
این تراژدی غم‌انگیز در مورد جنگ ایرانیان در برابر یونانی‌ها است و در شمار قدیمی‌ترین نمایش‌های کمدی غربی قرار دارد. این نمایشنامه براساس روزهای نمایش تعریف شده است. همانطور که می‌دانیم، نقطه‌ی شروع نمایشنامه فراتر از خود نمایشنامه است، این اثر در دنیای امروز هم می‌تواند از زمان بندی استثنایی در متن خود برخوردار باشد. در نمایشنامه‌ی ایرانیان نوشته‌ی آیسخولوس، پسری قصد دارد از دشمنی که پدرش را شکست داده بود، در دوران قدرت خود انتقام بگیرد. عبدالله کوثری این اثر را به فارسی برگردانده است.
درباره لک‌لک بوک
طراحی و بهینه سازی | مجتمع ارتباطات نوین ایرانیان
ارسال دیدگاه