زندگی و آثار محمود عنبرانی

نویسنده : مرکز ترویج علوم انسانی

محمود عنبرانی پژوهشگر، نویسنده و شاعر معاصر در سال ۱۳۱۳ متولد شد. وی تحصیلات متوسطه را در شهر زادگاهش، سبزوار، گذراند و در سال ۱۳۳۳ به مشهد رفت. دو سال پس از آن در کنکور دانشکده‌ی پزشکی مشهد پذیرفته شد ولی به دلیل مشکلات شخصی نتوانست آن را دنبال کند. در سال ۱۳۴۳ در دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی مشهد پذیرفته شد و سال آخر دوره‌ی کارشناسی در کنکور بورسیه هنرهای دراماتیک اهدایی دانشگاه نانسی فرانسه، رتبه اول را از میان دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد کسب کرد.
او در سال ۱۳۴۷ به اصفهان رفت و در رشته‌ی مدیریت دانشگاه اصفهان مشغول به تحصیل شد و در کارخانه‌ی ذوب آهن اصفهان به اشتغال پرداخت.
در سال ۱۳۵۴ به تهران آمد و در مجتمع آموزشی صنعتی کشور مشغول به کار شد. پس از آن خود را بازنشته کرد و بخش اعلام فرهنگ لاروس کوچک فرانسه را به فارسی برگرداند. همچنین بخش‌هایی از «دایرةالمعارف دانش بشر» را اصلاح کرد.
محمود عنبرانی داستان کوتاه سه قصه، سه ماهی، موش بازیگوش و مرد پیر و آسیاب را تألیف کرده است و یک مجموعه شعر به نام «فریاد از زیر آب» را در سال۱۳۸۲ منتشر کرد.
از عنبرانی آثار علمی فراوانی نیز موجود است که از آن جمله می‌توان به:
«سرگذشت و زندگانی کرم ابریشم»، «زعفران طلای قرمز»، «درخت طلا و ابریشم»، «طبیعت و تکنولوژی»، «قارچ طلای سفید»، «زرشک و عناب»، «پنیرسازی در خانه»، «چگونگی نگهداری از پوست و مو»، «ویژگی‌های غذا-دارویی سیر و پیاز»، «کی‍وی طلای س‍ب‍ز»، «ت‍غ‍ذی‍ه و ت‍ربی‍ت ک‍ودک» و «ت‍ربی‍ت ک‍ودک ت‍ا روزگ‍آر ب‍ل‍وغ» اشاره نمود.
عنبرانی در زمینه‌ی تاریخ و ابنیه تاریخی چندین مقاله نگاشته‌است که یکی از آن‌ها مقاله‌ای تحت عنوان «زنده‌نویس تاریخ» است. در ادامه چکیده‌ای از مقاله مذکور آورده شده‌است:
«از دیر زمان در ناحیه‌ی بیهق و بویژه در سبزوار مذهب شیعه امامیه رواج داشته است و شعر مشهور مولوی در مثنوی حاکی از آن است: "سبزوار است این جهان کج مدار / ما چو بوبکریم در وی خوار و زار" سرگذشت بیهقی الشیخ ابوالفضل محمد بن الحسین الکاتب البیهقی نویسنده و مورخ نامی در سال ۳۸۵ ه ق در ده حارث آباد، در جنوب غربی سبزوار کنونی دیده به جهان گشود.
بیهقی هیچ‌گاه گزافه نگفته، دچار حب و بغض نشده و همواره در سراسر نوشته‌اش از تواضع دست برنمی‌دارد و اعتراف می‌کند که:کسان دیگر از او شایسته‌تر هستند ولی چون آنان به شغل‌های بزرگ مشغولند و فرصت نوشتن ندارند، او این امر را در پیش گرفته است. باشد که موریانه‌های آشفتگی به خوردن پایه عصا مشغول گردند و تکیه کننده را به خاک افکنند!
فردوسی در این زمینه می‌گوید: به یک دست آتش به یک دست آبی چنین است آیین افراسیاب بیهقی سرانجام در ماه صفر ۴۷۰ به میعادگاه جاودان روی نهاد. در این کتاب از آغاز روی کار آمدن سبکتکین تا آغاز حکومت سلطان ابراهیم را مو به مو با وسواس تمام و با دقت، دیده‌های خود و شنیده‌های مطمئن را از سال ۴۰۹ تا حدود ۴۵۱ به طور روزانه نوشته که بیش از سی جلد بوده است. مونتنی نویسنده فرانسوی، تاریخ را یکی از وسایل مؤثر آموزشهای اخلاقی شمرده است و خود بیهقی در این زمینه می‌گوید:«غرض درآورد این حکایات آن باشد تا تاریخ بدان آراسته گردد و دیگر تا هر کس که خرد دارد و همتی، با آن خرد یار شود…»