کتاب کار گروه‌درمانی

کتاب کار گروه‌درمانی، تلفیقی است از تکنیک‌های رفتاردرمانی شناختی با نظریه‌های سایکودراما که توسط پنج نویسنده‌ی آمریکایی تألیف شده است.
کتاب‌های نگاشته شده با همکاری گروهی متخصصان (book chapter) این فرصت را فراهم می‌کنند تا دانشجویان و مخاطبان از خرد جمعی کارشناسان زبده در حوزه‌های مرتبط بهره‌مند شوند. نویسندگان این کتاب از جمله مگان اشتاتس و لتیشیا تراوالینی علاوه بر این که دانش‌آموخته رشته روان‌شناسی بالینی در مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد هستند، سال‌ها است به طور تخصصی در حوزه‌های پژوهش و درمان گروهی و فردی با استفاده از تکنیک‌های CBT و سایکودراما و روش‌های تلفیقی، مشغول به فعالیت بوده و به درمان‌جویان کمک می‌کنند تا افکار منفی و الگوهای بین فردی یا رفتارهای ناکارآمد را شناسایی و آن‌ها را تغییر دهند.

تکنیک‌های گروه‌درمانی مبتنی بر سایکو دراما بر مبنای نظریه‌ها و فعالیت‌های ژاکوب مورنو، روان‌پزشک اتریشی -آمریکایی قرن بیستم، طراحی شده است. دکتر مورنو باور داشت: «انسان موجودی است دغدغه مند و همواره در کار و عمل ساخت خویشتن است. اغلب نظام‌های تربیتی و گفتمان‌های فرهنگی انسان‌ها را از همان کودکی وارد کارخانه آدم سازی آمرانه و والد مآبانه خود می‌کنند و محصول آن‌ها عمدتاً انسان‌های مطیع و فاقد حق انتخاب و خلاقیت خواهد بود. تکنیک‌های سایکو دراما به افراد کمک می‌کنند تا از توانمندی‌شان برای خلق خویشتن و رها سازی از سلطه فرهنگی و تربیتی استفاده کنند.»
درمان شناختی رفتاری را آرون تی. بک روان‌پزشک آمریکایی پایه‌گذاری کرد. شناخت درمانگرها، تصویرها و باورهای ذهنی را تعیین گرهای مهم در بروز رفتار دانسته و تکنیک‌های شناخت درمانی را به عنوان ابزاری برای به چالش کشیدن الگوهای فکری، رفتاری ناکارآمد و درگیر شدن با تجربیات مثبت و احساسات خوشایند روزمره به کار می‌گیرند.

گروه‌درمانی سایکودرامای شناختی (CPGT) تلفیقی از دو تکنیک رفتاردرمانی شناختی و سایکو دراما است که هدف از آن کاهش رنج و پریشانی و تسهیل در تغییر و سازندگی خویشتن معرفی شده است.

این کتاب شامل چهار فصل بوده که در سه فصل ابتدایی آن، چکیده‌ای از سه مدل درمانی نامبرده ارائه می‌شود و این طبقه‌بندی را می‌توان ویژگی ممتاز کتاب دانست. برای نمونه مخاطبان در فصل اول می‌توانند مفاهیم و تکنیک‌های رفتاردرمانی شناختی مانند طرحواره ها و تعاریفی از باورهای شناختی، با افکار خودآیند، تحریف‌های شناختی و کاربرد آن‌ها در درمان آشنا شوند، شیوه درمان با روش سایکودراما را در فصل دوم مطالعه کنند و در فصل سوم و چهارم با استفاده از تکنیک‌های کاربردی تکنیک CPGT و مثال‌های ملموس، میان کاوش موقعیت‌های سرشار از هیجان و عواطف یا تلنگرهای برخاسته از ناخودآگاهی با فرآیندهای عینی و مبتنی بر داده‌های حل مساله، تعادل و توازن برقرار کنند.

از مزایای «کتاب کار گروه‌درمانی» می‌توان به دیالوگ‌های برگرفته از اتاق درمان سایکودرامای شناختی رفتاری، ارائه جداول و دستورالعمل‌های مفیدی مانند برنامه تکلیف خانگی، جدول سلسله مراتب ترس و هیجان، پرسشنامه‌های خود گزارشگری، کاربرگه‌ای هدف‌گذاری، جدول‌های مربوط به ثبت افکار خودآیند، تعاریف و نمونه‌های تصویری از کاربرد نقشه‌های بین نسلی یا ژنوگرام و اهمیت ترسیم نمودار هسته اجتماعی اشاره کرد که آن را به منبعی غنی و کاربردی برای گروه درمانگران علاقه‌مند به شناخت درمانی و سایکودراما تبدیل کرده است.

همچنین درج جدول‌های مقایسه‌گر «گروه‌درمانی سایکو درامای شناختی با شیوه سنتی گروه‌درمانی» یا «جدول‌های پر شده از مفاهیم و تکنیک‌های مربوط به شیوه‌های درمانی نامبرده»، یکی دیگر از برگ‌های برنده این کتاب در بازار رقابت است و آن را می‌توان با نیازهای خواننده عصر امروز که در جستجوی مطالب کوتاه اما طبقه‌بندی‌شده، کاربردی و ارزشمند است، منطبق دانست.

مریم بهریان (دانشجوی دکتری روان‌شناسی)

جمعی از نویسندگان