خروس

«ابراهیم گلستان» روشنفکر، کارگردان، داستان‌نویس، مترجم، روزنامه‌نگار و عکاس ایرانی است که بیشتر در حوزه‌ی سینما و ادبیات فعالیت کرده. او در سال 1340 برای فیلم «یک آتش»، موفق به دریافت مدال برنز جشنواره‌ی فیلم کوتاه ونیز شد. این جایزه، اولین جایزه‌ی بین‌المللی برای یک کارگردان ایرانی به شمار می‌آید. تاثیر نوشته‌هایش به همراه ترجمه‌هایی که از آثار مدرن ادبیات جهان انجام داده، در سیر پیشرفت داستان معاصر فارسی چشمگیر است.
داستان خروس یک داستان بلند از ابراهیم گلستان است که به گفته‌ی خودش، نوشتن این داستان را در اواخر سال 1348 شروع کرد اما تا سال 1374 آن را به چاپ نرساند. گلستان می‌گوید در این کتاب قصد داشته چهره‌ای از جامعه‌ی معاصر خود را نشان دهد.
داستان حاضر را مساح شرکت نفت روایت می‌کند که چون دیر از جزیره‌ راه افتاده، ماشین رفته و او و همراهش مجبورند شب را در خانه‌ی حاجی ذوالفقار، ناخدای قاچاقچی، بگذرانند. خروس که بانگش همواره در خانه طنین‌انداز است، پرمی‌گشاید و بر بز گچمال شده‌ی سردر خانه که حرمتی دارد و سنتی پشتوانه‌ی آن است، فضله می‌اندازد. خروس سمبل آگاهی و اخطار، توقع جنبندگی و بیداری است. اهل خانه، جامعه‌ای که عرصه‌ای از تلاش مردی را هویدا می‌کند که با گیجی و آشفتگی درگیر زندگی ـ بازی بی‌حاصل و خشونت‌آمیزی شده‌اند. توصیف گذران یک روز در بندری پرت‌افتاده عمق می‌یابد تا نقدی شود بر جهالت‌ها و سبعیت‌ها. پس از اسارت و کشته شدن خروس، حاجی شبانه بزمی برپا می‌کند. راوی شبانه در حالت خواب و بیداری می‌بیند که کسی رفته سراغ حاجی و بز بازسازی شده و بوی نفت و تعفن برخاسته. مدتی بعد حاجی را دست‌وپا بسته می‌یابند. در آخر راوی و همراه از آن جا می‌روند و طی گفت‌وگویی به نتیجه‌گیری از ماجرا می‌پردازند.
درباره‌ی داستان خروس نظرات بسیاری وجود دارد، برخی آن را داستانی تمثیلی می‌دانند که بر وقوع تغییرات اجتماعی دلالت می‌کند و خرافات و نادانی زندگی آدم‌ها را نشان می‌دهد.
نثر شاعرانه‌ی گلستان در داستان خروس با آثار دیگرش به کلی متفاوت است و به‌ویژه با گویش جنوبی مطابقت دارد. نقل قول‌های آن چند لایه و اغلب حامل معانی گوناگونند. توصیف‌ها و شخصیت‌پردازی‌های گلستان زیباست و به دلیل سینماگر بودنش وجه سینمایی نیز دارند.
این کتاب ابتدا در سال 1374 و در انتشارات روزن در نیوجرسی و لندن و سپس در سال 1384 توسط انتشارات اختران در تهران منتشر شد. یک سال پس از چاپ کتاب در ایران، مجوز انتشار آن لغو شد و در سال 1386 فروش آن در نمایشگاه بین‌الملی کتاب تهران ممنوع اعلام شد.

ابراهیم گلستان سیدابراهیم گلستان (با نام اصلی سید ابراهیم تقوی شیرازی)، (متولد ۲۶ مهر ۱۳۰۱ در شیراز)، کارگردان، داستان‌نویس، مترجم، روزنامه‌نگار، و عکاس ایرانی است.