ژانر وسترن چیست؟

علوم انسانی

ژانر وسترن چیست؟
ژانر وسترن که در سینما، تلویزیون، رادیو، ادبیات، نقاشی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد، اغلب داستان‌هایی از نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم غرب آمریکا با موضوعاتی چون یک کابوی یا هفت‌تیرکش خانه‌به‌دوش و سوار بر اسب را تعریف می‌کند. این ژانر، سلطه بر حیات وحش و طبیعت، یا غصب مزارع بومی‌های آمریکا (سرخپوستان) توسط تمدن غربی را به تصویر می‌کشد. در این داستان‌ها، شخصیت‌هایی مانند بومیان آمریکا، راهزنان، مردان قانون، قانون‌شکنان، سربازان، کشاورزان و مردم عادی شهرنشین حضور دارند.

وسترن از کجا آمده است؟
داستان‌های این ژانر بیشتر در نیمه‌ی دوم قرن ۱۹ میلادی آمریکای قدیم و پس از نبرد آلامو در سال ۱۸۳۶، به ویژه پس از پایان جنگ داخلی آمریکا در سال ۱۸۶۵ و کشتار سال ۱۸۹۰ اتفاق می‌افتد. در کنار موسیقی جاز و ادبیات قرن بیستم، «وسترن» اصیل‌ترین فرم هنری زاده شده در ایالات متحده‌ی آمریکاست، فرمی که پیش از تولد سینما، در غالب ادبیات عامه‌پسند و پاورقی‌ها، هم‌زمان با شکل‌گیری این سرزمین، به وجود آمد.

ساختار ژانر وسترن چگونه است؟
ژانر وسترن عموماً غلبه‌ی بیابان، تاثیر طبیعت بر انسان‌ها، یا مصادره‌ی حقوق ارضی ساکنین مرزی و بومی آمریکایی به تصویر می‌کشد. وسترن جامعه‌ای را به تصویر می‌کشد که حول قوانین، افتخارات و عدالت‌های شخصی می‌گردد، تا عدالتی که از طریق یک سیستم اجرا شود؛ حل مشکلات از طریق «فردی» همواره در مقابل «سیستم» قضایی و قانونی قرار می‌گیرد و مسائل غالباً با انتقام‌گیری یا دوئل حل می‌شوند.
محیط پیرامون در این نوع داستان‌ها دارای جایگاه ویژه‌ای است. وسترن اغلب بر زمختی و تندی بیابان تأکید می‌کند و اغلب صحنه را در چشم‌اندازی لم یزرع و ویران می‌چیند. از جمله مکان‌های ثابت این داستان‌ها، می‌توان به پادگان‌ها، مرتع‌ها و مزرعه‌های خالی، روستاهای بومی آمریکایی یا شهرهای مرزی کوچک با مشروب‌فروشی‌ها، مغازه‌ها، اصطبل‌ها و زندان‌های کوچک اشاره کرد. جدای از بیابان این معمولاً مشروب‌فروشی‌ها هستند که تأکیدی بر وجود غرب وحشی دارند: مکانی برای شنیدن موسیقی، زن‌ها (معمولاً فاحشه‌ها)، قماربازی، نوشیدن، دعوا و داد و بیداد کردن و تیراندازی. در برخی وسترن‌ها که تمدنی بر مکان حاکم است، شهر، کلیسا و مدرسه نیز وجود دارند.

موضوعات محوری وسترن:
1. داستان صلح‌جویانه: درباره‌ی ساختارهایی نظیر خط آهن، خط تلگراف، یا گونه‌ی دیگری از تکنولوژی یا وسیله‌ی حمل و نقل.
2. داستان‌های مزرعه و دامداری: درباره‌ی تهدیدهایی است از جانب ویرانگران یا زمین‌دارانی بزرگ که در تلاش برای بیرون انداختن صاحبان به حق این زمین‌ها هستند؛ یا گله‌دارانی که از گله‌های خانوادگی‌شان، در مقابل دزدها و زمین‌داران پولداری که در صدد حذف آنها هستند، محافظت می‌کنند.
3. داستان امپراتوری: شامل ساخت امپراتوری دامداری یا امپراتوری نفت از هیچ! در واقع از فرش به عرش رسیدن.
4. داستان انتقام: پلات اغلب شامل تعقیب و گریزی گسترده ‌است، عموماً در مورد فرد بی‌گناهی که به اشتباه متهم شده.
5. داستان سواره‌نظام و بومی‌ها: ماجراهایی حول رام‌سازی بیابان برای مهاجران سفیدپوست.
6. داستان یاغی‌ها: درباره‌ی گانگسترهای یاغی و نبردهایشان.
7. داستان مارشال: کلانتر، چالش‌ها و درگیری‌هایش با مجرمان.
و... .
براساس این موضوعات است که وسترن را می‌توان به انواعی نظیر وسترن اسپاگتی، وسترن حماسی، وسترن گاوچران آوازه‌خوان، وسترن کمدی، وسترن مدرن و... دسته‌بندی کرد.
البته این نکته را باید در نظر داشت که وسترن در سینما به اوج شکل‌گیری و ساختاربندی و تنوع خود رسید و به عنوان یکی از جذاب‌ترین ژانرهای سینمایی شناخته و ماندگار شد. از فیلم‌های معروف و محبوب ژانر وسترن می‌توان به خوب، بد، زشت – به خاطر یک مشت دلار – نیمروز – دلیجان - دشت باز – جویندگان – نابخشوده – حادثه‌ی آکس بو – بوچ کسیدی و ساندس کید – این گروه خشن و... اشاره کرد.

قهرمان وسترن کیست؟
کابوی‌ها (گاوچران‌ها) و تفنگدارانی اغلب دارای کلاه لبه‌دار، شال، مهمیز، کفش کابوی و لباس دوخته شده از پوست که سوار بر اسب، به خاطر جایزه جنایتکاران را دستگیر می‌کنند. این‌ها اغلب بی‌خانمان‌هایی سرگردانند که از هفت‌تیر و اسلحه به عنوان ابزارهای روزانه‌ای برای بقا استفاده می‌کنند و میان شهرهایی پر گرد و غبار، مرتع‌ها و گله‌ها می‌گردند. هفت‌تیرکشان به نام عدالت، با افراد شرور می‌جنگند و به هیچ ساختار اجتماعی‌ای پایبند نیستند. همچنین، این قهرمانان، همواره زنی زیبارو یا دوشیزه‌ی در خطر را از مخمصه‌ای نجات می‌دهند.

وسترن‌‌نویس‌های معروف کدام‌اند؟
موریس و رنه گاسینی: لوک خوش‌شانس
کورمک‌ مک کارتی: جایی برای پیرمردها نیست، جاده، همه‌ی اسب‌های زیبا، نصف‌النهار خون، نگهبان ارکید
المور لئونارد: قطار 3:10 به یوما، کوبا، هومبر، گریز
لوئیس لامور: خدایان تنها، هوندو، سَکِت
چارلز پورتیس: شهامت واقعی، سگ جنوب، گرینگوس
جک شیفر: شین قهرمان دشت‌های وسیع، رامون پیر، دره، دسته‌ی بزدل‌ها
پاتریک دوویت: برادران سیسترز
و... .