زمانی برای انسانیت بشر

نبود اخلاق شهروندی؛ یعنی نپذیرفتن مسئولیت از جمله کاستی‌های جدی جوامع گفت‌وگویی است که فرهنگ خشونت و خودپسندی فردی و جمعی بر آن غالب است. آگاهی یافتن از مسئولیت در قبال دیگری به معنای بازیافتن انسانیت انسان است. غیر از این، مسئولیت پذیری شهروندی فقط در محدوده‌ی اخلاقیات حاکم توصیف می‌شود و پویایی گفت‌وگویی و دموکراتیک خود را از دست می‌دهد. بنابراین مسئولیت هر یک از ما در قبال دیگری به همان اندازه مهم و تعیین کننده است که در قبال شکنندگی کره‌ی زمین. به عبارت دیگر خطر بی معنایی و پوچی که به مناسبت نبود اخلاق مسئولیت، جامعه‌ی انسانها را تهدید می‌کند، اینک به خطری جهانی تبدیل شده است که قادر خواهد بود زیستگاه انسانی را به نابودی بکشاند. بی تردید انسان آنگاه مسئول خواهد بود که از موقعیت خود در جهان آگاه شود. بدون چنین آگاهی گزینش‌های روزانه‌ی ما صرفاً تصمیم‌های خودپسندانه‌ای است عاری از هرگونه اعتبار اخلاقی و معنوی. اخلاق، بزرگداشت زندگی است، نه نفی آن؛ از این رو مسئولیت شهروندی و انسانی در مبارزه با حکومت شر و حاکمیت خشونت معنای واقعی خود را خواهد یافت. نگاهی بی تفاوت به سیاست‌های ضدبشر در تاریخ، فراموشی بشر در تاریخ و گسترش خشونت در جوامع انسانی را در پی خواهد داشت. نگاه بی تفاوت به گناهان گذشته‌ی بشری موجب تکرار آنها در آینده خواهد شد. ولی زمانی در تاریخ فردی، شخصی پدید می‌آید که به تاریخ انسان‌ها بیندیشد و آنگاه به هوش می‌آید که زمان برای انسان بودن فرا رسیده است. کتاب حاضر شامل مجموعه‌ی سخنرانی‌ها و مقالات نگارنده است که موضوع محوری همه‌ی آنها از یک سو رویارویی و درگیری انسان با مسأله‌ی خشونت در جامعه و سیاست و از سوی دیگر شکل‌گیری اخلاق به صورت مبارزه با شر و بدی و فراهم آوردن گستره‌ی گفت‌وگو با دیگری است.

جهانبگلو، رامین، 1335 - مصاحبه‌ها
مقاله‌های فارسی - قرن 14
۳۱۴ صفحه

رامین جهانبگلو رامین جهانبگلو (زاده‌ی ۱۳۳۵ در تهران) فیلسوف ایرانی و ساکن تورنتو کانادا است.