قلتشن دیوان

موضوع(ها):
داستان‌های کوتاه فارسی - قرن 14
جمالزاده، محمدعلی، 1376 - 1270 - سرگذشتنامه و کتابشناسی
این داستان که در شش بخش تدوین شده حدیث ناکامی "حاج شیخ مشروطه‌خواه" در مصاف با شخصیتی به نام "قلتشن دیوان "است .حوادث داستان در اواخر دوره قاجار روی می‌دهد" .حاج شیخ "چهره محبوب داستان، مشروطه‌خواهی شریف است که در زمانه‌ای که فرصت طلبان جای انقلابیون را گرفته‌اند و روزنامه‌های هوچی، کار چرخان ماجرای سیاسی شده‌اند، کنج عزلت گزیده است .بدین ترتیب، "قلتشن " با بهره‌گیری از احتیاج مالی حاج شیخ، نام نیک او را می‌آلاید ;در هنگامه قحطی جنگ جهانی اول، شریک تجاری او می‌شود و حاجی را در احتکار کالاهای خود درگیر و بدنام می‌سازد .سرانجام، حاج شیخ در اندوه، غریبانه می‌میرد .قلتشن که حال سود کلانی برده است، زمین می‌خرد و ساختمان سازی می‌کند .او برای دست‌یابی به قدرت سیاسی، روزنامه‌نگاران را اجیر می‌کند و برای عوام فریبی، مدرسه ایتام باز می‌کند و با عنوان "مرد وطن‌پرست "شهرت می‌یابد و عاقبت، وقتی می‌میرد، با تشریفات فراوان به خاک سپرده می‌شود .

محمدعلی جمالزاده «سید محمدعلی موسوی جمال‌زاده» متولد ۲۳ دی ۱۲۷۰ در اصفهان، نویسنده و مترجم معاصر ایرانی بود. او را پدر داستان کوتاه زبان فارسی و آغازگر سبک واقع‌گرایی در ادبیات فارسی می‌دانند. وی در تاریخ ۱۷ آبان ۱۳۷۶ (در ژنو) در سن ۱۰۵ سالگی درگذشت.